ΥΜΝΟΙ
Παρόλο που τα Χριστούγεννα εορτάζονται μέσα στην καρδιά τού χειμώνα, είναι αλήθεια ότι όλοι μας νιώθουμε μέσα μας μια ζέστα παράξενη τις μέρες αυτές τού Δωδεκαημέρου. Είναι η ζέστα τής θείας Αγάπης που περισσότερο τις μέρες αυτές ξεδιπλώνεται και μας προσκαλεί σε μια νέα πορεία πνευματική και ειρηνική προς το φτωχικό σπήλαιο τής Βηθλεέμ. Την αγάπη αυτή πήρε από τα Ιερά Γράμματα τής Εκκλησίας και μας την μετάγγισε εμμελώς με εξαιρετική επιτυχία, και την έκανε ύμνο και προσευχή προς τον γεννηθέντα εν φάτνη Θεό, η εικοσιπενταμελής «Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής» τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, την Τετάρτη το βράδυ, 21 Δεκεμβρίου 2011.
Η «Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής» ιδρύθηκε το έτος 1998, με σκοπό την έρευνα και προβολή τής βυζαντινής μουσικής μας παράδοσης και, κυρίως, την ανάδειξη νέων ιεροψαλτών, που θα επανδρώσουν και θα διακονήσουν την Εκκλησία από τα αναλόγια των ιερών ναών τής Μητροπόλεώς μας. Η Σχολή είναι αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού και λειτουργεί με τη σφραγίδα και τη δυναμική τού ακούραστου διδασκάλου και Πρωτοψάλτη τού Καθεδρικού μας ναού κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Σπουδαία η βοήθεια στο έργο τής διδασκαλίας στη Σχολή και του συνεργάτη και συνδιδάσκοντος σε αυτήν κ. Εμμ. Πρωτογεράκη, πρωτοψάλτη τού ιερού ναού τού Αγίου Κωνσταντίνου.
Το Πρόγραμμα τής συναυλίας τής Τετάρτης περιελάμβανε επίκαιρους εκκλησιαστικούς ύμνους από την ακολουθία αφενός τής εορτής των Αγίων Δέκα Μαρτύρων των εν Κρήτη και αφετέρου από την εορτή των εορτών τα Χριστούγεννα. Η εορτή των Αγίων Δέκα Μαρτύρων εορτάζεται πολύ κοντά με την εορτή των Χριστουγέννων (23 Δεκεμβρίου). Οι άγιοι Δέκα Μάρτυρες, που μαρτύρησαν κατά το έτος 250 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Δεκίου, κατάγονταν από διάφορες περιοχές τής Κρήτης, ο δε Αγαθόπους, ένας εξ αυτών, από το Πάνορμο Ρεθύμνου, όπου την στιγμή αυτήν οικοδομείται περίλαμπρος ναός στη μνήμη του.
Από την ακολουθία τής εορτής των Αγίων Δέκα Μαρτύρων ψάλθηκαν δυο στιχηρά προσόμοια και το δοξαστικό από τον εσπερινό, δυο μεσώδια καθίσματα τού όρθρου, το εξαποστειλάριο και το απολυτίκιό τους σε μουσική προασαρμογή τού Χοράρχου, κ. Καπαϊδονάκη. Από τον κύκλο, πάλι, της εορτής των Χριστουγέννων αποδόθηκαν μέλη στο σύνολό τους εκκλησιαστικών μελοποιών τού 17ου και 18ου αιώνα, περιόδου εξαιρετικά σημαντικής για τη νεοβυζαντινή μελοποιΐα, στην οποία αποκορυφώθηκε η αναγέννηση τής ορθόδοξης μουσικής τέχνης και έφθασε στη μεγαλύτερη άνθισή της μετά την άλωση. Ειδικότερα τής εορτής των Χριστουγέννων ψάλθηκαν το κοντάκιο τού Ρωμανού τού Μελωδού «Η Παρθένος Σήμερον» (5ου-6ου αι.), σε ήχο Γ΄ και σε καταγραφή τού ΙΘ΄ αι., μελωδία διαχρονική, που ο χρόνος άφησε μέχρι σήμερα εντελώς αναλλοίωτη. Το κοντάκιο αυτό σήμανε και την είσοδο τής Χορωδίας στη σολέα τού ναού.
Ακούστηκαν, επίσης, τα τροπάρια στις προφητείες τού εσπερινού «Λαθών ετέχθης» και «Ανέτειλας Χριστέ», μέλη Πέτρου τού Λαμπαδαρίου- σπουδαιότερης μουσικής μορφής τού ΙΗ΄ αι.- και ακολούθησαν οι ειρμοί και η Θ΄ Ωδή τού Α΄ Κανόνα τής εορτής, καθώς και το κράτημα- σε ήχο Α΄, Ιωάννου τού Τραπεζούντιου (+1770), πρωτοψάλτου τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας- με το οποίο έκλεισε το μέρος τού προγράμματος των ύμνων. Το κράτημα είναι ένα μέλος που χρησιμοποιεί άσημες συλλαβές όπως τορορό, τεριρέμ, νενενά και άλλες παρόμοιες, επειδή, ακριβώς, ο μελοποιός δεν θέλει να δεσμευτεί από κανένα κείμενο, αλλά προτιμά να δώσει ξεχωριστή σημασία στη μελωδία, αναπτύσσοντας με τον τρόπο αυτόν έξοχες σελίδες καθαρής μουσικής.
ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΔΕΚΑ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Από τη Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ
http://ret-anadromes.blogspot.com/
Παρόλο που τα Χριστούγεννα εορτάζονται μέσα στην καρδιά τού χειμώνα, είναι αλήθεια ότι όλοι μας νιώθουμε μέσα μας μια ζέστα παράξενη τις μέρες αυτές τού Δωδεκαημέρου. Είναι η ζέστα τής θείας Αγάπης που περισσότερο τις μέρες αυτές ξεδιπλώνεται και μας προσκαλεί σε μια νέα πορεία πνευματική και ειρηνική προς το φτωχικό σπήλαιο τής Βηθλεέμ. Την αγάπη αυτή πήρε από τα Ιερά Γράμματα τής Εκκλησίας και μας την μετάγγισε εμμελώς με εξαιρετική επιτυχία, και την έκανε ύμνο και προσευχή προς τον γεννηθέντα εν φάτνη Θεό, η εικοσιπενταμελής «Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής» τής Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, την Τετάρτη το βράδυ, 21 Δεκεμβρίου 2011.Η «Χορωδία τής Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής» ιδρύθηκε το έτος 1998, με σκοπό την έρευνα και προβολή τής βυζαντινής μουσικής μας παράδοσης και, κυρίως, την ανάδειξη νέων ιεροψαλτών, που θα επανδρώσουν και θα διακονήσουν την Εκκλησία από τα αναλόγια των ιερών ναών τής Μητροπόλεώς μας. Η Σχολή είναι αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού και λειτουργεί με τη σφραγίδα και τη δυναμική τού ακούραστου διδασκάλου και Πρωτοψάλτη τού Καθεδρικού μας ναού κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Σπουδαία η βοήθεια στο έργο τής διδασκαλίας στη Σχολή και του συνεργάτη και συνδιδάσκοντος σε αυτήν κ. Εμμ. Πρωτογεράκη, πρωτοψάλτη τού ιερού ναού τού Αγίου Κωνσταντίνου.
Το Πρόγραμμα τής συναυλίας τής Τετάρτης περιελάμβανε επίκαιρους εκκλησιαστικούς ύμνους από την ακολουθία αφενός τής εορτής των Αγίων Δέκα Μαρτύρων των εν Κρήτη και αφετέρου από την εορτή των εορτών τα Χριστούγεννα. Η εορτή των Αγίων Δέκα Μαρτύρων εορτάζεται πολύ κοντά με την εορτή των Χριστουγέννων (23 Δεκεμβρίου). Οι άγιοι Δέκα Μάρτυρες, που μαρτύρησαν κατά το έτος 250 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Δεκίου, κατάγονταν από διάφορες περιοχές τής Κρήτης, ο δε Αγαθόπους, ένας εξ αυτών, από το Πάνορμο Ρεθύμνου, όπου την στιγμή αυτήν οικοδομείται περίλαμπρος ναός στη μνήμη του.Από την ακολουθία τής εορτής των Αγίων Δέκα Μαρτύρων ψάλθηκαν δυο στιχηρά προσόμοια και το δοξαστικό από τον εσπερινό, δυο μεσώδια καθίσματα τού όρθρου, το εξαποστειλάριο και το απολυτίκιό τους σε μουσική προασαρμογή τού Χοράρχου, κ. Καπαϊδονάκη. Από τον κύκλο, πάλι, της εορτής των Χριστουγέννων αποδόθηκαν μέλη στο σύνολό τους εκκλησιαστικών μελοποιών τού 17ου και 18ου αιώνα, περιόδου εξαιρετικά σημαντικής για τη νεοβυζαντινή μελοποιΐα, στην οποία αποκορυφώθηκε η αναγέννηση τής ορθόδοξης μουσικής τέχνης και έφθασε στη μεγαλύτερη άνθισή της μετά την άλωση. Ειδικότερα τής εορτής των Χριστουγέννων ψάλθηκαν το κοντάκιο τού Ρωμανού τού Μελωδού «Η Παρθένος Σήμερον» (5ου-6ου αι.), σε ήχο Γ΄ και σε καταγραφή τού ΙΘ΄ αι., μελωδία διαχρονική, που ο χρόνος άφησε μέχρι σήμερα εντελώς αναλλοίωτη. Το κοντάκιο αυτό σήμανε και την είσοδο τής Χορωδίας στη σολέα τού ναού.
Ακούστηκαν, επίσης, τα τροπάρια στις προφητείες τού εσπερινού «Λαθών ετέχθης» και «Ανέτειλας Χριστέ», μέλη Πέτρου τού Λαμπαδαρίου- σπουδαιότερης μουσικής μορφής τού ΙΗ΄ αι.- και ακολούθησαν οι ειρμοί και η Θ΄ Ωδή τού Α΄ Κανόνα τής εορτής, καθώς και το κράτημα- σε ήχο Α΄, Ιωάννου τού Τραπεζούντιου (+1770), πρωτοψάλτου τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας- με το οποίο έκλεισε το μέρος τού προγράμματος των ύμνων. Το κράτημα είναι ένα μέλος που χρησιμοποιεί άσημες συλλαβές όπως τορορό, τεριρέμ, νενενά και άλλες παρόμοιες, επειδή, ακριβώς, ο μελοποιός δεν θέλει να δεσμευτεί από κανένα κείμενο, αλλά προτιμά να δώσει ξεχωριστή σημασία στη μελωδία, αναπτύσσοντας με τον τρόπο αυτόν έξοχες σελίδες καθαρής μουσικής.
Ιδιαίτερα εντυπωσίασαν στο τέλος τής εκδήλωσης τα παραδοσιακά κάλαντα της Κρήτης (σε ήχο Λέγετος), της Δωδεκανήσου (σε ήχο πλ. Γ΄), και της Πελοποννήσου (σε ήχο πλ. τού Α΄, τετράφωνο), που, και αυτά τα τελευταία, κινούνται, επίσης, στους ήχους τής Βυζαντινής Μουσικής και αποτελούν το κοσμικό ή λαϊκό μέρος αυτής.
Όλα τα παραπάνω οι χορωδοί απέδωσαν με μια φωνή που έλαμπε σε όλες τις περιοχές, γενναιόδωρη, πλατιά, πειθαρχημένη, αγέρωχη και συνεπή, κάτω από τη στιβαρή καθοδήγηση τού χοράρχη τους κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Η καλαισθησία των διανθίσεων, των εκλεπτύνσεων και των διαφόρων ποικιλμάτων, αλλά και η φανερή δεξιοτεχνία χορωδών και χοράρχη στα ελεύθερα σημεία αυτοσχεδιασμού εντυπωσίασαν ιδιαιτέρα το ευσεβές ακροατήριο. Χωρίς δεξιοτεχνικές υπερβολές, με ελεγχόμενη αναπνοή, εντυπωσιακά σβησίματα και απόλυτη συναίσθηση τής σημασίας τού ύφους οι Χορωδοί φώτισαν και ανέδειξαν τους παραπάνω εκκλησιαστικούς ύμνους όσο καλύτερα μπορούσαν. Από την ερμηνεία τους δεν απέλειπε ο παρορμητικός ενθουσιασμός, η καλλιέπεια, η χάρη και, οπωσδήποτε, το πνεύμα, παράγοντας απόλυτα αναγκαίος και ουσιώδης στην ερμηνευτική διαδικασία τής Εκκλησιαστικής σημειογραφίας.
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές τής προχτεσινής εκδήλωσης για την άκρως ευσυνείδητη και επιμελημένη ερμηνεία τους, πράγμα το οποίο εξήρε, στο τέλος, εμφατικά και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ευγένιος, ευχαριστώντας θερμά τον Χοράρχη και τα μέλη τής Χορωδίας, καθώς και τον αρχιμ. Τίτο Ταμπακάκη, ο οποίος στην αρχή τής εκδήλωσης έκανε μια βαθύτερη ανάλυση και διείσδυση στο νόημα τής εορτής των Χριστουγέννων. Τους ευχαριστούμε όλους, γιατί μας έδωσαν ένα αληθινό μάθημα σεβασμού τόσο της παραδοσιακής μας μουσικής, όσο και των Αγίων Ημερών που διερχόμαστε.
Όλα τα παραπάνω οι χορωδοί απέδωσαν με μια φωνή που έλαμπε σε όλες τις περιοχές, γενναιόδωρη, πλατιά, πειθαρχημένη, αγέρωχη και συνεπή, κάτω από τη στιβαρή καθοδήγηση τού χοράρχη τους κ. Ευαγγέλου Καπαϊδονάκη. Η καλαισθησία των διανθίσεων, των εκλεπτύνσεων και των διαφόρων ποικιλμάτων, αλλά και η φανερή δεξιοτεχνία χορωδών και χοράρχη στα ελεύθερα σημεία αυτοσχεδιασμού εντυπωσίασαν ιδιαιτέρα το ευσεβές ακροατήριο. Χωρίς δεξιοτεχνικές υπερβολές, με ελεγχόμενη αναπνοή, εντυπωσιακά σβησίματα και απόλυτη συναίσθηση τής σημασίας τού ύφους οι Χορωδοί φώτισαν και ανέδειξαν τους παραπάνω εκκλησιαστικούς ύμνους όσο καλύτερα μπορούσαν. Από την ερμηνεία τους δεν απέλειπε ο παρορμητικός ενθουσιασμός, η καλλιέπεια, η χάρη και, οπωσδήποτε, το πνεύμα, παράγοντας απόλυτα αναγκαίος και ουσιώδης στην ερμηνευτική διαδικασία τής Εκκλησιαστικής σημειογραφίας.
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές τής προχτεσινής εκδήλωσης για την άκρως ευσυνείδητη και επιμελημένη ερμηνεία τους, πράγμα το οποίο εξήρε, στο τέλος, εμφατικά και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ευγένιος, ευχαριστώντας θερμά τον Χοράρχη και τα μέλη τής Χορωδίας, καθώς και τον αρχιμ. Τίτο Ταμπακάκη, ο οποίος στην αρχή τής εκδήλωσης έκανε μια βαθύτερη ανάλυση και διείσδυση στο νόημα τής εορτής των Χριστουγέννων. Τους ευχαριστούμε όλους, γιατί μας έδωσαν ένα αληθινό μάθημα σεβασμού τόσο της παραδοσιακής μας μουσικής, όσο και των Αγίων Ημερών που διερχόμαστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου