ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥΟ * Άγιος Λουκάς Κριμαίας και ο Αλβέρτος Σβάιτσερ Παράθεση δύο μεγάλων




ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
χειρουργός

Ο Άγιος Λουκάς Κριμαίας και ο Αλβέρτος Σβάιτσερ
                       Παράθεση δύο μεγάλων

      [Εκδόσεις ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ, Ναύπλιο 2016, σχ. 8ο (24 Χ 17), σελ. 304]

      ΚΩΣΤΗ ΗΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

            www.ret-anadromes.blogspot.com

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παράθεση και, στη συνέχεια, και αντιπαράθεση και συγκριτική εξέταση τού βίου και της δράσης δύο μεγάλων μορφών τής ανθρωπότητας γνώρισε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. Δυο μορφών που σημάδεψαν με το έργο και την προσωπικότητά τους τη ρωσική Ορθοδοξία, ο πρώτος - και με την πανελλήνια, στη συνέχεια, εκστρατεία τού Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Αργολίδος κ. Νεκταρίου (Αντωνοπούλου) και την ελληνική (Ορθοδοξία)- τον δυτικό πολιτισμό ο δεύτερος.
 Ο λόγος για το νέο βιβλίο των εκδόσεων «Επιστροφή» τής Ι. Μητροπόλεως Αργολίδος, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο: «Ο Άγιος Λουκάς Κριμαίας και ο Αλβέρτος Σβάιτσερ» και υπότιτλο: «Παράθεση δύο Μεγάλων». Συγγραφέας του ο θέσει αρμόδιος, για μια τέτοια συγκριτική παράθεση και μελέτη δύο μεγάλων πνευματικών αναστημάτων και ιατρών, κ. Γιώργος Κ. Παπαγεωργίου, γιατρός και ο ίδιος, μετεκπαιδευμένος στη χειρουργική των ενδοκρινών αδένων στην Αγγλία και τη Γαλλία, για χρόνια επιμελητής στον «Ευαγγελισμό», Διδάκτωρ Ιατρικής και Ομότιμος Καθηγητής τής Χειρουργικής.
Η παράθεση και των δύο μεγάλων και στο τέλος τού βιβλίου και η συγκριτική, επίσης, θεώρηση και αντιπαράθεση αυτών είναι πλήρης και εξονυχιστική. Έτσι, όσον αφορά στον πρώτο βιογραφούμενο- αντίστροφα προς τη σειρά τού τίτλου τού βιβλίου και προς εξίσωση και δικαιοσύνη- τον μεγάλο ανθρωπιστή Αλβέρτο Σβάιτσερ (1875- 1965) στο βιβλίο εμφατικά υπογραμμίζεται η προτεραιότητα που ο άνδρας έδωσε στη ζωή του, την ανακούφιση, δηλαδή, της δυστυχίας και εξαθλίωσης των εμπερίστατων συνανθρώπων του στην Αφρική εν μέσω μυρίων δυσκολιών που είχε να αντιμετωπίσει. τις τροπικές ασθένειες και όχι μόνον (ασθένεια τού ύπνου, λέπρα, ελονοσία, φαγαιδενικά έλκη) και, ακόμα, τα ταμπού, τη μαγεία, την αμάθεια και τις δεισιδαιμονίες που κυριολεκτικά μάστιζαν τους Αφρικανούς.
Ο Σβάιτσερ, είναι γεγονός, εγκατέλειψε μια καριέρα ολκής στην Ευρώπη ως διδάκτωρ φιλοσοφίας (1899) και Υφηγητής τής Θεολογίας (1900) στο Πανεπιστήμιο τού Στρασβούργου,

ιεροκήρυκας στον ναό τού αγίου Νικολάου, διδάκτωρ τής ιατρικής (1913) και μοναδικός ερμηνευτής τού Bach στο εκκλησιαστικό όργανο και πήγε στο Λαμπαρενέ τής Αφρικής (Γκαμπόν), όπου ίδρυσε μια νέα Βασιλειάδα, δημιουργώντας νοσοκομεία, αντιλεπρικό σταθμό, μαιευτήριο, κλινική ψυχικών νοσημάτων, ξενώνες, εστιατόρια, όπου πραγματοποιούσε εκατοντάδες εγχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, κάθε χρόνο, ενώ δεκάδες ιθαγενείς Αφρικανοί έμπαιναν στη λίστα αναμονής, για να εγχειριστούν και αυτοί με τη σειρά τους. Σε αυτό το θαυμαστό έργο τού μεγάλου ανθρωπιστή συμπαρίστανται, ψυχή τε και σώματι, όλοι οι δικοί του (!), η κόρη του Ρένα (Rhena= κόρη τού Ρήνου) και κυρίως η γυναίκα του, Ελένη, που, παρότι φυματική για πολλά έτη τής ζωής της, όμως αφιερώθηκε στο έργο τού συζύγου της και με πίστη και αυταπάρνηση ακολουθούσε αυτόν, καθώς και ένας μεγάλος αριθμός εθελοντών γιατρών όλων των εθνικοτήτων (των οποίων ο συγγραφέας παραθέτει λεπτομερή κατάλογο στο τέλος τής βιογραφίας), νοσηλευτών και λοιπών βοηθών τής Ιεραποστολής.
Η προσφορά του καταγράφεται από τον Συγγραφέα πλήρως και στην καθημερινότητά της ως απόλυτος σεβασμός τού ανθρώπου και της ζωής. Οι ιδιοτροπίες των Αφρικανών, οι  δυσκολίες που είχε στην αντιμετώπιση των ποικίλων οικονομικών, κλιματικών και άλλων δυσκολιών, αλλά και οι επικρίσεις και κατηγορίες που ο μεγάλος άνδρας δέχτηκε στη ζωή του και μάλιστα από τον μεγάλο τής ψυχανάλυσης, τον Jung, του οποίου η ψυχαναλυτική θεωρία θεωρείται, απ’ ό,τι θυμάμαι, ως η πνευματικότερη όλων (Freud, Adler κ.λπ.). Παρόλα αυτά, ο Jung άσκησε στον Σβάιτσερ μια τέτοια σκληρή κριτική, με εξαιρετική, είναι αλήθεια, ψυχολογική δόμηση, που, όμως, προσωπικά, την θεωρούμε τόσο άδικη για το τεράστιο έργο τού Σβάιτσερ. Τον χαρακτηρίζει ρατσιστή και εγωιστή, μέχρι και παρανοϊκό (!), ματαιόδοξο και αλαζονικό, που αποκρύπτει το «τάλαντο», επιζητώντας με την «φυγή» του στην Αφρική και την εγκατάλειψη των αληθινών προβλημάτων τής Ευρώπης να γίνει αυτός (δηλαδή ο Σβάϊτσερ), ο Σωτήρας και λυτρωτής των ιθαγενών τής Αφρικής, αντικαθιστώντας τον πραγματικό Λυτρωτή, Κύριο Ημών Ιησού Χριστό. Και μπορεί, βέβαια, η διδασκαλία τού ριζοσπάστη αυτού διαμαρτυρόμενου θεολόγου να περιείχε «ουκ ολίγα» τρωτά σημεία, έναντι τής χριστιανικής περί τον Ιησού Χριστό διδασκαλίας, όμως η αποφασιστικότητα τού άνδρα και η προσφορά και αφοσίωσή του στο έργο τής διακονίας και Ιεραποστολής δεν επιδέχεται επικρίσεις και κάτι τέτοιο μόνο άδικο και μεμψίμοιρο θα μπορούσε, για μας, να χαρακτηριστεί, σύμφωνα προς το τού Αισώπου προς τον εγωιστή αθλητή: «ατο γρ κα όδος κα πήδημα» (ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα)! Το έργο τού Σβάιτσερ στους ιθαγενείς τής Αφρικής είναι τόσο μεγάλο και σημαντικό που δεν επιδέχεται έτσι εύκολα αρνητικές κρίσεις και επικρίσεις, γνώρισε, δε, όπως είναι γνωστό, την παγκόσμια αναγνώριση και αποδοχή, με την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα πλείστων πανεπιστημίων τής Ευρώπης (Οξφόρδης, Εδιμβούργου, Ζυρίχης, Αγίου Ανδρέα) και μέλους τής Ακαδημίας Κοινωνικών και Ηθικών Επιστημών και, βέβαια, με την απονομή σε αυτόν τού βραβείου Γκαίτε και τής υψίστης διάκρισης στον Δυτικό κόσμο, του βραβείου Νόμπελ (1953).
Εξάλλου, δεν είναι καθόλου ασήμαντη (όσον αφορά στις κατηγορίες κυρίως τού Jung) και η προσφορά τού Σβάιτσερ- πέραν των πτωχών φίλων του τής Αφρικής- και στον Δυτικό κόσμο και την Ευρώπη με τις συνεχείς διαλέξεις και συναυλίες που έδινε, κατά καιρούς, στην Ελβετία, Σουηδία, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Εδιμβούργο, Παρίσι, Δανία, Σκωτία, Αμερική. Με δεκατέσσερα ταξίδια ανάμεσα Ευρώπης και Αφρικής (Λαμπαρενέ), ο Σβάιτσερ κυριολεκτικά μοιράστηκε την Ευρώπη με την Αφρική, διαθέτοντας όλες του τις δυνάμεις στην υπηρεσία τής ανθρωπότητας, με έμφαση, βέβαια, πάντοτε, το τιτάνιο έργο του στην Αφρική, που κυρίως και τον ανέδειξε.
Στο δεύτερο Μέρος τού βιβλίου παρατίθεται ο βίος τού άλλου μεγάλου, του αγίου Λουκά τής Κριμαίας, του και επισκόπου Συμφερουπόλεως, κατά κόσμον Βαλεντίνου Βόινο – Γιασενέτσκι (1877- 1961), μιας άλλης συγκλονιστικής προσωπικότητας, που έζησε στην Αυτοκρατορική Ρωσία, που μετά το έτος 1917 έγινε Σοβιετική Ένωση. Πρωτοπόρος γιατρός, όπως και ο Σβάιτσερ, ασχολήθηκε με πάθος με την επιστήμη του, διακριθείς στις εγχειρητικές τεχνικές, στις πρωτοποριακές για την εποχή του εγχειρήσεις, με εφαρμογή τοπικής αναισθησίας, φθάνοντας στη επίζηλο θέση τού καθηγητή τής Ανατομίας στην Ιατρική Σχολή τής Τασκένδης. Γρήγορα και ο άγιος Λουκάς, όπως και ο Σβάιτσερ, προτίμησε να εγκαταλείψει την ακαδημαϊκή του καριέρα και να αφοσιωθεί στην υπηρεσία των φτωχών και δυστυχισμένων κατοίκων τής αχανούς ρωσικής αυτοκρατορίας.
Μετά τον Οκτώβριο τού 1917 (Οκτωβριανή Επανάσταση) συλλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται με εχθρότητα, χλευασμό και ταπείνωση. Το 1921 χειροτονείται ιερέας και το 1923 επίσκοπος τής Ορθόδοξης ρωσικής Εκκλησίας, αφού, εν τω μεταξύ, η γυναίκα του, η Άννα, έχει, από το 1919, αποθάνει, σε ηλικία μόλις 38 ετών, από φυματίωση. Ο ίδιος εξακολουθεί- εν μέσω μυρίων δυσκολιών, βασανιστηρίων και δοκιμασιών από το καθεστώς- να διαπρέπει  στη χειρουργική και την έρευνα, συγγράφοντας πλήθος επιστημονικών διατριβών (μερικές από τις οποίες θεωρούνται χρήσιμες ακόμα και σήμερα στην ιατρική επιστήμη) και προσφέροντας αφιλοκερδώς τις ιατρικές και θρησκευτικές υπηρεσίες του στον απλό και κακουχούμενο ρωσικό λαό. Επινοεί τις επιβραδυσμένες εκτομές των αρθρικών τμημάτων και σώζει πολλούς στρατιώτες και ολοκληρώνει το περίφημο βιβλίο του για τις πυώδεις φλεγμονές. Η Κεντρική Επιτροπή των τοπικών Σοβιέτ θα τού απονείμει παράσημο «για την ηρωική εργασία του στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο» (1945), ενώ το 1946 του απονέμεται, επισήμως, και η μεγαλύτερη, τότε, διάκριση στον Ανατολικό κόσμο, το βραβείο Στάλιν πρώτου βαθμού, για το ιατρικό του έργο, παρότι ήταν αντικαθεστωτικός.
 Παρόλες αυτές τις υψηλές διακρίσεις για τις πολύτιμες υπηρεσίες του στον λαό και την ιατρική, ο άγιος Λουκάς
Από την Κηδεία του το έτος 1961
εξορίζεται και πάλι από το σοβιετικό καθεστώς στη Σιβηρία, για έξι χρόνια συνολικά (1940 και 1947), όπου ζει μέσα σε άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η υγεία του και, στο τέλος,
Ο Τάφος του
και να υποκύψει στο μοιραίο στην επισκοπική επαρχία του, τη Συμφερούπολη.
 Το βιβλίο κοσμείται από πλήθος φωτογραφιών τής ζωής των προσώπων και  των τόπων που αναφέρονται στο βιβλίο.
 Ο κ. Γιώργος Κ. Παπαγεωργίου είναι άξιος τού «δικαίου επαίνου» αλλά και της αγάπης όλων μας γι’ αυτό το πόνημά του, που αποτελεί, τωόντι, περισπούδαστη και κεφαλαιώδους σημασίας μελέτη για δυο μεγάλους τής εποχής μας, που περιφρόνησαν την εγκόσμια καριέρα για την υπηρεσία τού Θεού και των συνανθρώπων τους. Ο πρώτος, ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, εκτέθηκε στους κινδύνους και τις αρρώστιες και τη σκληρή ζωή και δουλειά των τροπικών χωρών, ο δεύτερος, ο άγιος Λουκάς Συμφερουπόλεως, στην παγωνιά τής Σιβηρίας και τις ατέλειωτες εξορίες και φυλακίσεις τού ολοκληρωτικού αθεϊστικού καθεστώτος. Και οι δύο άσκησαν την ιατρική χωρίς καμιά απολαβή, είτε με σύγχρονα μέσα, όταν αυτό ήταν εφικτό, είτε με στοιχειώδη και τελείως πρωτόγονα, όταν η ανάγκη το απαιτούσε. Ο κ. Παπαγεωργίου στη συγγραφή του αυτήν προχώρησε, γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι ο άνθρωπος σε κάθε περίοδο τής ιστορικής του πορείας είναι φως και γι’ αυτό πρέπει να μεταγγίζει αυτό το φως, να φωτίζει και να φωτίζεται και να διδάσκει ορθά τους μεταγενεστέρους.
 

Δεν υπάρχουν σχόλια: